Zaklampen hebben een zeer grote ontwikkeling doorgemaakt, waar er 130 jaar geleden een fakkel of lantaarn met vuur gebrand werd voor mobiele verlichting kennen we nu de zaklamp. Voorheen voorzien van halogeen tegenwoordig kennen we alleen nog maar LED. Een LED is veel duurzamer en energiezuiniger en kan ook nog eens meer licht produceren. Bij LED zaklampen wordt veel gesproken over lumen, candela en lux om de kracht en het lichtbeeld aan te duiden. Maar wat is nou eigenlijk het verschil tussen lumen, candela en lux? Deze termen worden vaak door elkaar gebruikt en geven verwarring over de kwaliteit en toepassing van verlichting.

Lumen: totale lichtstroom in een lichtbundel

Lumen is de eenheid voor de totale lichtstroom in een lichtbundel, de maat voor de totale hoeveelheid zichtbaar licht die een lichtbron in alle richtingen uitstraalt. Een lichtbundel van één candela en een openingshoek van 65,6 heeft een totale lichtopbrengst van één lumen. Kort gezegd; het aantal lumen staat gelijk aan de lichtopbrengst. De lichtstroom hangt af van het vermogen van de bron en de kleur van de LED.

Candela: eenheid van lichtsterkte in de richting van een bron

Het woord Candela komt uit het Latijn en betekend ‘kaars’. Eén candela komt overeen met de lichtsterkte van één kaars. De candela is de lichtsterkte in een richting van een bron die monochromatische straling met een frequentie van 540 x 1212 Hz uitzendt en waarvan de stralingssterkte in die richting 1/683 watt per steradiaal is. De maximale lichtsterkte langs de centrale as van een lichtkegel. Hiermee wordt het helderste deel van de lichtbundel gemeten. De waarde wordt gerapporteerd in candela en verandert niet met de afstand.

Lux: eenheid van lichtsterkte op een oppervlak

Lux is een eenheid lichtsterkte die meet hoeveel licht er op een specifiek oppervlak valt. Bijvoorbeeld valt er voldoende licht op een bureau om overdag te werken. Eén lux staat voor één lumen per vierkante meter. Om Lux te kunnen meten is er een speciaal meetinstrument nodig, het aantal lux wordt gebruikt om het aantal lumen te berekenen om vervolgens te berekenen hoe ver een zaklamp kan schijnen. Lux wordt niet veel gebruikt bij specificaties van een LED zaklamp.

Officiële ANSI lumen in de specificaties

Om het aantal lumen te meten wordt de “Bol van Ulbricht” van ingenieur Richard Ulbricht gebruikt. Dit is een holle bol met aan de binnenkant bekleed met diffuus weerkaatsende laag met twee openingen en een scherm. Voor- en door zaklampfabrikanten is in 2009 een specificatie ontwikkeld waarmee alleen professionele zaklampmerken mogen werken. Dit is het aantal lumen volgens de ANSI-NEMA FL-1 methode, waardoor alle fabrikanten spreken over dezelfde ANSI lumen.

Wat is de onderlinge relatie tussen lumen en candela?

De term Lumen wordt gebruikt om lichtbronnen te vergelijken die geen reflector hebben, bijvoorbeeld een gloeilamp. Candela gaat over de lichtsterkte in een bepaalde richting, een hoek. De combinatie van Lumen en Candela maken samen hoeveel licht er uit de lamp komt. De reflector in de lamp is minstens zo belangrijk.

Essentieel; de reflector. Wat doet die?

Het simpele antwoord hierop is; heel veel! De vorm van de reflector zorgt voor een bepaalde lichtbundel. De reflector vangt de lichtstralen op en vorm deze om naar dezelfde richting. Een grotere en diepere reflector vangt meer licht op en zorgt voor minder spreiding; hiermee vormt een spot lichtbundel. De reflector heeft ook invloed op de lichtbundel. Een gladde/smooth SMO-reflector zorgt voor een geconcentreerd, smalle lichtbundel (spot). De “gebobbelde” OP-reflector (Orange Peel) verspreidt meer lichtstralen wat zorgt voor een bredere lichtbeeld (flood). Lees hier meer over lichtbundels.